Definicja niezgodności
Niezgodność to reakcja niepożądana występującą pomiędzy lekiem i roztworem, pojemnikiem lub innym lekiem. Dwa typy niezgodności związanej z dożylnym podawaniem leków to niezgodność fizyczna i chemiczna [Josephson 2006, RCN 2005, Douglas et al. 2001]. | | | Definicja interakcji
Interakcja lekowa opisuje zmianę w efekcie działania leku spowodowana działaniem innej substancji (np. lek, substancja chemiczna, żywność) skutkująca tym, że przedmiotowy roztwór nie jest już, po zmieszaniu substancji, optymalny dla pacjenta [Craven et al. 2007a, Josephson 2006, Douglas et al. 2001, Nemec et al. 2008] |
| | | Różnica między interakcją a niezgodnością | | Przygotowywanie leków i roztworów do podawania dożylnego związane jest z ryzykiem wystąpienia reakcji niepożądanych zachodzących pomiędzy lekiem i inna substancją. W tym kontekście istotne jest rozróżnienie reakcji niezgodności od interakcji. | | | Do interakcji dochodzi wewnątrz organizmu, przez co jest ona
niewidoczna. | | | | W przeciwieństwie do interakcji reakcja niezgodności zachodzi wewnątrz pojemnika z płynem lub wewnątrz linii infuzyjnej co jest, w większości przypadków, widoczne. W dalszej części tekst skupia się na zjawisku niezgodności lekowej związanej z terapią dożylną. | | | | Dwa typy niezgodności | | 1. Reakcje fizyczne | Fizyczne reakcje leków zwykle odnoszą się albo do fazy oddzielania, albo wytrącania (np. po rozcieńczeniu roztworów alkoholowych) wskutek zmiany stosunku pomiędzy jonizacją i nie-jonizacją, a rozpuszczalnością [Newton 2009].
| | | Zmiana może skutkować w następujący sposób
- Współdziałanie
zwiększona skuteczność leku, czyli efekt wspólny / po reakcji jest większy, niż suma efektów wywołanych przez przedmiotowe leki z osobna - Antagonizm
zmniejszona skuteczność leku, czyli efekt wspólny / po reakcji jest większy, niż suma efektów wywołanych przez dwa lub więcej reagujących ze sobą leków z osobna - Nowy efekt
dochodzi do reakcji, jakiej nie wywołują żadne z reagujących leków z osobna (np. toksyczność)
|
|
Rys. 1a: Wytrącanie chemiczne Midazolamu (Zmętnienie) i Ketaminy (wykształcenie się cząsteczek) [Riemann et al. 2005].
Rys. 1b: Wytrącanie chemiczne jako efekt niekorzystnego pH roztworu [Riemann et al. 2005].
